ZMIANA PŁCI I „MX.” CZYLI TRZECIA PŁEĆ W WIELKIEJ BRYTANII I W POLSCE

Zmiana płci i inna płeć w Polsce

Problem zmiany płci dotyczy osób trannsseksualnych i tych, które nieidentyfikują swojej płci w pełni ani jako kobieta, ani mężczyzna.

W Polsce, aby zgodnie z prawem zmienić płeć należy:

• mieć ukończone 18 lat;
• odbyć badania psychologiczne, w tym z psychologiem, seksuologiem lub psychiatrą;
• rozpocząć terapię hormonalną;
• złożyć pozew przeciwko rodzicom o ustalenie płci z uzasadnieniem takiego żądania.

Postępowanie zwykle jest bardzo długotrwałe. W efekcie dochodzi do sporządzenia przez Kierownika USC adnotacji o zmianie płci w aktcie urodzenia. W praktyce rzadko osoby się na to decydują ze względu na ryzyko i koszty, ale można po terapii hormonalnej poddać się zabiegowi operacyjnemu.

Dyskusja nad kompleksowym uregulowaniem tego zagadnienia toczy się od lat, ale do dzisiaj nie rozstrzygnięto m.in. tego, czy zmiana płci dotyczyć może:

• tylko transseksualistów, czy też
• „płci społecznej”, którą w swym założeniu obejmuje koncepcja gender.

Ponadto, rozstrzygnąć należałoby wiek od, którego osoba może rozpocząć starania o zmianę płci. Wyjaśnieniu podlegać powinno też to, czy „płci mertykalnej” można jednoznacznie przeciwstawić „tożsamość płciową”.

Zgodnie z polskim prawem, zmiana płci na inną/trzecią (X) lub pozostawienie miejsca pustego nie jest możliwe.

Zmiana płci w Wielkiej Brytanii

W Wielkiej Brytanii możliwa jest zmiana płci.

Aby ubiegać się o zmianę płci należy uczynić to poprzez the Gender Recognition Panel i zwrócić się o  zaświadczenie „Gender Recognition Certificate”.

Do wyboru są trzy procedury prowadzące do uzyskania takiego zaświadczenia.

1. Standardowa procedura

Ta procedura przewidziana została, jeśli wnioskodawca:

• ma ukończone 18 lat
• został zdiagnozowany „gender dysphoria” (discomfort with your birth gender) – this is also called gender identity disorder, gender incongruence or transsexualism
• znajduje się w takiej sytuacji od co najmniej 2 lat;
• zamierza zmienić płeć na całe życie;

Wnioskodawca musi wybrać standardową procedurę, jeśli mieszka w Irlandii Północnej.

2. Alternatywna procedura

Aby wnioskodawca mógł ubiegać się o zaświadczenie w procedurze alternatywnej musi:

• mieć ukończone 18 lat;
• zostać zdiagnozowany z dysforią na tle tożsamości płciowej albo przejść operację;
• mieszka w Anglii, Walii lub Szkocji przez dłuższy czas;
• oświadczyć, że będzie żył ze zmienioną płcią do końca swojego życia;
• znajduje się w (albo był) w tzw. „protected marriage” albo „protected civil partnership” (poniżej wyjaśnienie);
• wykazać, że znajduje się w tej sytuacji przez co najmniej 6 lat przed 10 grudnia 2014 roku (16 grudnia 2014 dla szkockich małżeństw i związków partnerskich).

Małżeństwo lub związek partnerski jest chronione „protected”, jeśli:

• zostało zarejestrowane na podstawie prawa Anglii i Walii;
• związek małżeński został zawarty w Szkocji;
• związek partnerski został zarejestrowany w Szkocji;
• związek małżeński zarejestrowany na podstawie prawa jednego z terytoriów zależnych Wielkiej Brytanii;
• związek małzeński zawarty przy brytyjskim konsulu lub w jednostkach sił zbrojnych należących do Wielkiej Brytanii.

3. Procedura zagraniczna

W procedurze zagranicznej można ubiegać się o zaświadczenie o zmianie płci w państwach, które to dopuszczają i przedstawić dokumenty potwierdzające ten fakt.

W razie pozostawania w związku małżeńskim lub związku partnerskim

Jeśli jesteś w związku małżeńskim…

Możesz ubiegać się o Gender Recognition Certificate, chyba, że małżeństwo zostało zawarte w Irlandii Północnej.

Zarówno ty, jak i twój małżonek lub małżonka musicie złożyć oświadczenie o tym, że pozostaniecie małżeństwem.

„Tymczasowe zaświadczenie” jest wydawane, gdy ty lub współmałżonek nie chce pozostać w związku małżeńskim, albo jedno z was nie złożyło takiego oświadczenia.  Tymczasowe zaświadczenie może zostać uznane za przyczynę rozwodu.

Jeśli żyjesz w Anglii lub Walii, możesz uzyskać właściwe zaświadczenie po uzyskaniu rozwodu.

Jeśli mieszkasz w Szkocji, możesz na podstawie tymczasowego zaświadczenia zwrócić się do „the sheriff court”, aby uzyskać właściwe zaświadczenie i nie musisz czekać aż do rozwodu.

Skontaktuj się z zespołem administracyjnym the Gender Recognition Panel, jeśli ty lub twój partner zmieniliście zdanie o pozostawaniu w związku małżeńskim podczas procesu.

Gender Recognition Panel

GRPenquiries@justice.gov.uk

Telephone: +44 (0) 300 1234 503

Jeśli pozostajesz w związku partnerskim…

Musisz zakończyć związek partnerski albo zamienić go na związek małżeński, jeśli został zarejestrowany w Anglii, Walii albo Szkocji. Nie możesz zmienić związku partnerskiego w związek małżeński, jeśli został zawarty gdziekolwiek indziej.

Jeśli decydujesz się na konwersję związku partnerskiego w związek małżeński, to musisz uczynić to przed ubieganiem się o zaświdczenie o zmianie płci.

Otrzymasz tymczasowe zaświadczenie, jeśli jesteś ciągle w związku partnerskim i ubiegasz się o zmianę płci. Musisz zakończyć związek partnerski, aby uzyskać właściwe zaświadczenie.

Jeśli ubiegasz się o zmianę płci wraz z partnerem/partnerką powinniście ubiegać się o to równolegle i poinformować zespół administracyjny o powiązaniu waszych wniosków. Możecie uzyskać właściwe zaświadczenia tego samego dnia, jeśli wasz związek partnerski został zarejestrowany w Anglii, Walii lub Szkocji.

Irlandia Północna

Możesz uzyskać tymczasowe zaświadczenie, jeśli twoje małżeństwo lub związek partnerski zostały zarejestrowane w Irlandii Północnej.

Musisz rozwiązać związek małżeński lub związek partnerski przed ubieganiem się o certyfikat o zmianie płci.

Możesz wykorzystać tymczasowe zaświadczenie jako przyczynę rozwodu lub zakończenia związku partnerskiego.

Jak się o to ubiegać?

Aby uzyskać więcej informacji skorzystać zamieszczonych w tabeli instrukcji i wniosków (w języku angielskim).

Jak się ubiegać?	Wniosek	Instrukcja
Standardowa procedura	Wniosek T450	Instrukcja T451
Alternatywna procedura	Wniosek T464	Instrukcja T465
Zagraniczna procedura	Wniosek T453	Instrukcja T454

Wyślij wypełniony wniosek z uiszczoną opłatą i wymaganymi załącznikami na poniżej wskazany adres:

Gender Recognition Panel

PO Box 9300

Leicester

LE1 8DJ

Opłaty

Opłata od wniosku wynosi £140. Możesz ubiegać się o zwolnienie, jeśli uzyskujesz określone zasiłki lub masz niski dochód.

Pomoc w wypełnieniu wniosku

Skontaktuj się z zespołem administracyjnym the Gender Recognition Panel, aby uzyskać poradę przy wypełnianiu wniosku o zmianę płci.

Gender Recognition Panel

GRPenquiries@justice.gov.uk

Telefon: +44 (0) 300 1234 503

Wymagane dokumenty

Musisz przesłać wraz z wnioskiem odpowiednie dokumenty. W każdej z ww. trzech procedur wymagane są inne dokumenty.

Wymagane może być wysłanie oryginałów dokumentów i po zapoznaniu się z nimi the Gender Recognition Panel zwróci te dokumenty.

Inne oświadczenia składają wnioskodawcy o wolnym statusie, zamężni czy pozostający w związkach partnerskich.

Jeśli wnioskodawca pozostaje w związku małżeńskim

W przypadku wniosków osób zamężnych wymagane są:

• oryginał albo potwierdzony za zgodność akt małżeństwa albo związku partnerskiego;
• kopia wyroku rozwodowego albo potwierdzenie rozwiązania związku partnerskiego;
• kopia aktu zgonu małżonka lub małżonki.

Jeśli zamierzasz pozostać w związku małżeńskim, współmałżonek musi wypełnić obowiązkową deklarację.

Standardowa lub alternatywna procedura

Do wniosków we wszystkich procedurach musisz załączyć:

• oryginał lub potwierdzony za zgodność twój akt urodzenia;
• kopie urzędowych dokumentów przedstawiające zmianę nazwiska wpisanego w akcie urodzenia;
• potwierdzenie zamieszkania pod danym adresem przy wymogu zamieszkiwaia 2 lub 6 lat;
• dokumentację medyczną;

Potwierdzenie zamieszkiwania przez wymagany okres czasu pod danym adresem

Dowód musi dotyczyć wymaganego okresu czasu podczas którego zamieszkiwałeś we wskazanym miejscu. Takim dowodem może być:

• paszport
• prawo jazdy
• payslipy albo dowody uzyskiwanych zasiłków
• rachunki za media lub inne podobne dokumenty.

Wszystkie dokumenty powinny wskazywać na twoje nazwisko i płeć. Najwcześniejszy dokument musi być z daty przed wskazanym wymaganym okresem czasu.

Dokumentacja medyczna

Dla wszystkich wniosków należy dołączyć dokumentację medyczną wskazującą na przebytą terapię i zmianę cech wskazujących na płeć, np. hormonalna terapia lub operacja.

Zaświadczenia muszą zostać wysłane w oryginale i muszą zostać sporządzone przez wykwalifikowanego profesjonalistę, tj.:

• lekarza zarejestrowanego w the General Medical Council (GMC)
• psychologa zarejestrowanego w the Health and Care Professions Council

Jeśli ubiegasz się o zmianę płci w standardowej procedurze, musisz zwrócić się do twojego GP, aby wypełnił 2 stronę zaświadczenia i następnie wskaż to we wniosku.

Co najmniej jeden z dokumentów musi wskazywać na zdiagnozowaną dysforię na tle tożsamości płciowej, czyli „gender dysphoria”.

Zagraniczna procedura

Jeśli ubiegasz się zmianę płci w zagranicznej procedurze będziesz musiał dostarczyć dowód zmiany płci w jednym z krajów, które dopuszczają tę procedurę. W tym celu należy wysłać oryginał albo potwierdzony za zgodność z oryginałem:

• nowy lub poprzedni twój akt urodzenia;
• opatrzony adnotacją o zmianie płci akt urodzenia;
• postanowienie lub wyrok sądu potwierdzające zmianę płci;
• dokument będacy odpowiednikiem brytyjskiego zaświadczenia o zmianie płci – „a Gender Recognition Certificate”;
• wypis z rejestru potwierdzający uznanie zmiany płci;

Co stanie się następnie?

Twój wniosek będzie rozpoznany przez the Gender Recognition Panel, który może się z tobą skontaktować, jeśli uznają, że potrzebują więcej informacji.

Po uzyskaniu właściwego zaświadczenia o zmianie płci

Uzyskasz instrukcję:

• w jaki sposób uzyskasz nowy akt urodzenia, akt małżeństwa albo związku partnerskiego;
• kogo musisz poinformować o zmianie płci;

Twoja emerytura i wysokość zasiłków może ulec zmianie.

Po uzyskaniu tymczasowego zaświadczenia o zmianie płci

Uzyskasz informację o tym:

• jak anulować lub rozwiązań twoje małżeństwo lub związek partnerki;
• ile czasu masz na zmianę twojego związku partnerskiego na małżeństwo;

Jeśli twój wniosek został odrzucony

Zostaniesz poinformowany z jakiego powodu wniosek został odrzucony i dostałeś odmowę.

Wtedy możesz złożyć odwołanie od tej decyzji, jeśli uważasz, że decyzja jest niezgodna z prawem.

To, gdzie możesz się odwołać zależeć będzie od tego, gdzie mieszkasz:

• Anglia i Walia – odwołanie do the High Court Family Division
• Szkocja – odwołanie do the Court of Session in Edinburgh
• Irlandia Północna – odwołanie do the High Court

W decyzji znajdzie się pouczenie o tym w jaki sposób można się odwołać albo ubiegać się o zmianę płci ponownie.

„MX.”, CZYLI TRZECIA PŁEĆ

Tytuł „Mx.” jest dopuszczalny i nieformalnie używany w Wielkiej Brytanii przez niektóre instytucje np. rządowe lub uczelnie wyższe. Jednakże, zgodnie z obowiązującym prawem trzecia płeć nie została ujęta w ustawie.

Po tym, jak w grudniu 2018 roku rząd szkocki przyjął projekt ustawy może się okazać, że Szkocja zostanie pierwszym z państw Zjednoczonego Królewstwa dopuszczającym „trzecią płeć”. Wcześniej umożliwiono to w Niemczech.

Stan prawny na dzień: 8 stycznia 2019 roku