Prawa zatrzymanych i aresztowanych w Polsce

Kilka tygodni temu pisałam o prawach osób zatrzymanych w Wielkiej Brytanii, ale w związku z powtarzającymi się pytaniami i dla porównania przedstawiam tym razem prawa osób zatrzymanych i aresztowanych w Polsce.

KIM JEST ZATRZYMANY?

Zatrzymanym jest osoba podejrzana o popełnienie przestępstwa wobec której zastosowano środek przymusu w postaci pozbawienia wolności.

Osoba zatrzymana ma prawo zwrócić się z prośbą o wyjaśnienie niejasności do funkcjonariusza Policji.

Do zatrzymania dochodzi, gdy

• istnieje prawdopodobieństwo, że osoba ta popełniła przestępstwo oraz zachodzi obawa, że może uciec lub utrudniać postępowanie.
• nie można ustalić jej tożsamości lub organy ścigania zamierzają przeprowadzić szczególny rodzaj postępowania.

JAK DŁUGO MOŻNA BYĆ ZATRZYMANYM PRZEZ POLICJĘ?

W Polsce można zostać zatrzymanym na maksymalnie 48 godzin. W tym czasie, policja musi wystąpić do sądu o tymczasowe aresztowania, a w innym wypadku dojść musi do zwolnienia.

Sąd ma maksymalnie 24 godziny na podjęcie decyzji o tymczasowym aresztowaniu. To oznacza, że każda osoba może zostać zatrzymana na maksymalnie 72 godziny, czyli 3 dni, chyba że dojdzie do wydania postanowienia o tymczasowym aresztowaniu.

PROTOKÓŁ Z ZATRZYMANIA

Zatrzymany powinien otrzymać protokół z zatrzymania, a w nim powinny znaleźć się takie informacje jak:

• imię i nazwisko funkcjonariusza dokonującego zatrzymania,
• dzień ze wskazaniem dokładnej godziny,
• miejsce zatrzymania,
• przyczynę zatrzymania,
• określenie przestępstwa, o które zatrzymany jest podejrzewany.

JAKIE MA PRAWA ZATRZYMANY?

1. Prawo do bycia wysłuchanym: możesz opowiedzieć o tym, co się wydarzyło, ale możesz też odmówić składania wyjaśnień bez podawania jakiejkolwiek przyczyny.
2. Prawo do kontaktu z prawnikiem: masz prawo do niezwłocznego kontaktu z adwokatem lub radcą prawnym.
3. Prawo do zaskarżenia: masz prawo w ciągu 7 dni od zatrzymania złożyć zażalenie do sądu.
4. Prawo powiadomienia innych o zaistniałej sytuacji: możesz żądać, aby powiadomiono o tym: osobę najbliższą lub inną wskazaną, szkołę lub uczelnię, pracodawcę, dowódcę; powiadomienie odbywa się tylko na wniosek.
5. Prawo do uzyskania niezbędnej pomocy medycznej: należy o wszelkich dolegliwościach poinformować funkcjonariuszy.

JAKIE OBOWIĄZKI MA ZATRZYMANY?

1. Poddać się oględzinom ciała i badaniom niepołączonym z naruszeniem ciała.
2. Pozwolić pobrać odciski palców.
3. Pozwolić się sfotografować i okazać innym.
4. Pozwolić na pobranie wymazu ze śluzówki policzków.

A jeśli czynność przeprowadza pracownik służby zdrowia musi poddać się:

1. Badaniom psychologicznym i psychiatrycznym.
2. Badaniom połączonym z dokonaniem zabiegów na ciele.

CZYM JEST TYMCZASOWE ARESZTOWANIE?

Tymczasowe aresztowanie jest stosowane jako środek zapobiegawczy, który stanowi odizolowanie osoby od świata zewnętrznego na czas określony (3 miesiące) z możliwością dalszego przedłużenia tego okresu decyzją Sądu.

Przyczyną tymczasowego aresztowania jest to, że organy ścigania przyjmują wysokie prawdopodobieństwo, że doszło do popełnienia przestępstwa, a zastosowanie tymczasowego aresztowania jest konieczne dla zapewnienia prawidłowego przebiegu postępowania.

JAKIE PRAWA PRZYSŁUGUJĄ TYMCZASOWO ARESZTOWANYM?

Tymczasowo aresztowanym przysługuje:

• Prawo odmowy wyjaśnień lub odmowy odpowiedzi na pytania.
• Prawo do obrońcy z urzędu lub z wyboru.
• Prawo zaskarżenia postanowienia o tymczasowym aresztowaniu.
• Prawo do informacji: treści zarzutów, uzupełnienia i zmiany. zarzutów, kwalifikacji prawnej przestępstwa.
• Prawo do powiadomienia innych o zaistniałej sytuacji.
• Prawo do uzyskania pomocy medycznej.

W razie sprzeciwu wobec decyzji sądu o zastosowaniu tymczasowego aresztowania można złożyć zażalenie do sądu w terminie 7 dni. Sąd powinien rozpoznać to zażalenie najpóźniej przed upływem 7 dni od przekazania go Sądowi.

ZASTOSOWANIE INNYCH ŚRODKÓW ZAPOBIEGAWCZYCH (NP. KAUCJA LUB DOZÓR POLICJI)

Istnieje też możliwość starania się o zastosowanie innych środków zapobiegawczych tj. dozoru policji , poręczenia majątkowego, zakazu opuszczania kraju i inne. Sąd powinien rozstrzygnąć taki wniosek w terminie 3 dni, a kolejny taki wniosek można składać dopiero po upływie kolejnych 3 miesięcy.

Stan na dzień: 10 lutego 2019 roku

Foto: pixabay.com