W dniu 30 sierpnia 2019 roku miałam przyjemność uczestniczyć w Kongresie 60 Milionów, który już po raz drugi zorganizowany został w Rzeszowie. http://www.60mln.pl
Podczas Kongresu, który cyklicznie odbywa się w różnych miastach świata zaplanowano wiele ciekawych wystąpień, prelekcji i warsztatów. Przy okazji tego wydarzenia spotkałam wielu znajomych, z którymi miałam okazję współpracować podczas moich wyjazdów zagranicznych.
Wydarzenia składające się na program Kongresu podzielono według następujących tematów:
Promocja polskich regionów wśród Polonii, ich biznesowego, ekonomicznego i turystycznego potencjału. W części wstępnej uczestniczyli m.in. Rita Cosby (amerykańska dziennikarka z polskimi korzeniami) czy przedstawiciele lokalnego samorządu.
USA: Nowych możliwości dla inwestycji w Polsce i perspektyw rozwojowych dla rynku nieruchomości, funduszy inwestycyjnych oraz ulg i innych udogodnień;
UK: Siły polskiej innowacji, w tym omówiono turystykę medyczną, wypoczynkową i biznesową; social media jako narzędzie biznesowe łączące Polonię i zaproponowano jak promować polski produkt;
Germany: Potrzeby i szanse dla rozwoju biznesu polonijnego i polskiego oraz potencjału w studiowaniu za granicą i roli organizacji pozarządowych polskich i polonijnych.
Jakie wnioski i wrażenia nasuwają się po Kongresie?
Po pierwsze, uważam, że takie wydarzenia są niezwykle potrzebne. Gdy wyjechałam po raz pierwszy za granicę sama dostrzegałam potrzebę tworzenia okazji dla integracji Polonii i to wydarzenie idealnie dopasowuje się do potrzeb Polaków mieszkających poza granicami kraju.
Po drugie, w Polonii drzemie ogromny potencjał, który warto wykorzystać. Sama liczba Polaków mieszkających poza granicami kraju (20 mln) świadczy o tym, że integracja może przynieść wymierne skutki.
Po trzecie, to wydarzenie przeczy często powtarzanym twierdzeniom, że Polacy mieszkający za granicami kraju są do siebie wrogo nastawieni.
Polecam #Kongres60Milionów wszystkim Polakom mieszkającym za granicami kraju, o ile tylko mają taką możliwość, aby wzięli udział w kolejnych Kongresach 60 Milionów.
Jako sprzedawca dokonujący sprzedaży towarów lub usług drogą wysyłkową, telefonicznie lub za pomocą wiadomości tekstowej jesteś zobowiązany do podania konsumentowi szeregu informacji wskazanych w przepisach prawa.
Jeśli sprzedawca nie przestrzega tych zasad, może zostać zobowiązany do wypłacenia odszkodowania lub nawet skazania na karę grzywny lub karę pozbawienia wolności.
Istnieją odmienne zasady, których należy przestrzegać w zakresie:
sprzedaż towarów lub usług online
w sytuacji zarejestrowania jako podatnik VAT
sprzedaży w innych krajach UE
Przed złożeniem zamówienia należy podać:
nazwę firmy, dane kontaktowe i adres
opis towarów lub usług
cenę wraz z podatkiem
formę opłacenia towaru lub usługi przez konsumenta
uzgodnienia dotyczące dostawy, kosztów i czasu potrzebnego na dostarczenie towarów
czas na jaki zawiera się umowę i okres rozliczeniowy (przy usługach)
warunki wypowiedzenia umowyw jaki sposób można anulować i kiedy traci się prawo do odstąpienia
jeśli po odstąpieniu od umowy będą nadal zobowiązani do zapłaty uzasadnionych kosztów korzystania z usługi
standardowy formularz odstąpienia
warunki przyjmowania depozytu lub udzielania gwarancji
odnośnie treści cyfrowych – ustalenia dotyczące języka i sposobu aktualizacji oprogramowania
w celu realizacji umowy, koszt rozmowy telefonicznej lub koszt komunikacji w innej formie, jeżeli koszt przekracza stawkę podstawową
Informacje te muszą zostać sformułowane prostym językiem i podane pisemnie (na papierze, w wiadomości e-mail lub w innym formacie, który klient może zapisać i wykorzystać w przyszłości).
Prawo odstąpienia
Jako sprzedawca musisz poinformować konsumenta, że może odstąpić od umowy w terminie 14 dni po otrzymania zamówienia bez podawania powodu odstąpienia.
Jeśli nie poinformujesz konsumenta o prawie do odstąpienia, to uzyskuje on prawo do odstąpienia od umowy w terminie 12 miesięcy, a jeśli w ciągu tych 12 miesięcy poinformujesz konsuenta o tym prawie, to od tego czasu zaczyna bieg termin 14 dni na odstąpienie.
Po złożeniu zamówienia musisz:
dostarczyć kopię umowy w formie pisemnej, pocztą elektroniczną lub w innym formacie, który klient może zapisać w celu wykorzystania w przyszłości.
powinieneś dostarczyć kopię umowy nie później niż w momencie dostarczenia towarów.
dostarczyć towar w ciągu 30 dni, chyba że uzgodniono inaczej z konsumentem.
Istnieją dodatkowe zasady, jeśli dokonujesz sprzedaży online lub sprzedaży za granicę.
Wyjątki
Powyższe zasady nie dotyczą:
towarów i usług o wartości 42 GBP lub mniejszej
recept i leczenia NHS (bezpłatne i płatne)
usług finansowych, na przykład emerytur, kredytów hipotecznych, kredytów
budowy nowych budynków
żywności i napojów dostarczanych regularnie (np. mleczarze)
używek
wakacji zorganizowanych (również timeshare) i klubów wakacyjnych
umów wynajmu nieruchomości
towarów zakupionych z automatu
korzystania z automatu telefonicznego lub płacenia za korzystanie z połączenia internetowego (na przykład w kafejce internetowej)
biletów autobusowych, kolejowych, lotniczych i innych na przejazdy pasażerski
Sprzedawca musi także przestrzegać ogólnych zasad przyjmowania zwrotów towarów lub zwrotu ceny.
Procedura Settlement Scheme jest specjalną procedurą, która umożliwia rejestrację obywateli UE mieszkających w Wielkiej Brytanii, którzy nie są brytyjskimi obywatelami.
Rejestracja jest prosta i dostępna również na urządzeniach mobilnych w formie aplikacji. Aplikacja w systemie Settlment Scheme ruszyła 30 marca 2019 roku i zakończy przyjmowanie wniosków 30 czerwca 2021 roku.
Procedura dostępna jest dla dwóch kategorii osób:
Obcokrajowcy z UE, którzy przebywają w Wielkiej Brytanii co najmniej 5 lat i ta procedura umożliwi im uzyskanie statusu „settled status”, czyli stałego rezydenta;
Obcokrajowcy z UE, którzy mieszkają w Wielkiej Brytanii krócej niż 5 lat i w ramach tej procedury uzyskają status „pre-settled status”, czyli tymczasowego rezydenta;
Jak przebiega procedura „EU Settlement Scheme”?
Należy wykonać ją w 3 krokach:
Przedłożenie dowodu potwierdzającego tożsamość i narodowość np. paszport;
Przedłożenie potwierdzenia zamieszkiwania na Wyspach np. wyciąg z rachunku bankowego;
Potwierdzenie niekaralności lub wskazanie na skazania;
Opłata od aplikacji została zniesiona, a ci, którzy już ją uiścili otrzymają jej zwrot.
Kiedy należy poinformować o karalności przy ubieganiu się o EU Settlement Scheme?
Skazania w Wielkiej Brytanii, jak i za granicą muszą zostać ujawnione, z wyjątkiem tych które już zatarły się zgodnie z prawem państwa, w którym doszło do skazania.
Dodatkowo, zawsze (nawet po zatarciu) należy wskazać na przestępstwa terrorystyczne, przestępstwa wojenne, zbrodnie przeciwko ludzkości czy zbrodnie ludobójstwa.
Kto musi ujawnić karalność?
Każdy wnioskujący o status EU Settlement Status, który ukończył 18 lat.
Co sprawdza Home Office?
Wszyscy wnioskujący o status są sprawdzani przez Home Office w rejestrach policyjnych (PNC) i w the Warnings Index (WI), a w niektórych przypadkach sprawdzeniu podlegają również pod kątem karalności za granicą.
Kiedy zagraniczne skazania są brane pod uwagę?
Gdy został wydany wyrok skazujący za granicą lub weryfikacja w PNC lub WI wskazuje, że wnioskodawca:
był wcześniej ekstradowany z Wielkiej Brytanii;
został wobec niego wydany europejskiego nakazu aresztowania (ENA); lub
został skazany za granicą.
Home Office dokona dalszych ustaleń w sprawie skazania za granicą i stwierdzi, czy istnieje konieczność ochrony interesu społecznego. Home Office może skontaktować się z wnioskodawcą, telefonicznie lub na piśmie w celu uzyskania dalszych informacji.
Urzędnik badający aplikację rozważa, czy jakiekolwiek wcześniejsze wyroki skazujące wymagają skierowania do Urzędu Imigracyjnego w celu rozpatrzenia sprawy indywidualnie.
Wniosek zostanie skierowany do Urzędu Imigracyjnego w celu ustalenia, czy:
w ciągu ostatnich 5 lat wnioskodawca został skazany na karę pozbawienia wolności;
wnioskodawca został pozbawiony wolności na 12 miesięcy lub dłużej w wyniku pojedynczego skazania za przestępstwo;
w ciągu ostatnich 3 lat wnioskodawca otrzymał 3 lub więcej wyroków skazujących (w tym wyroki pozbawienia wolności), chyba że mieszkał w Wielkiej Brytanii przez 5 lat lub dłużej;
podlega istniejącemu nakazowi deportacji lub wykluczenia;
przebywa w zakładzie karnym i trwa postępowanie w sprawie deportacji;
był zamieszany w tzw. „pozorne małżeństwo”, „pozorne partnerstwo cywilne” lub trwałe porozumienie o wygodzie;
uzyskał, próbował uzyskać lub pomagał innej osobie w uzyskaniu lub próbie uzyskania prawa pobytu w Wielkiej Brytanii na podstawie przepisów o EOG.
został pozbawiony obywatelstwa brytyjskiego ze względu na swoje zachowanie.
Co się stanie z wnioskiem, gdy trafi do Urzędu Imigracyjnego?
Sprawy badane przez Urząd Imigracyjny będą oceniane indywidualnie z uwzględnieniem testów porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego i zdrowia publicznego określonych w EEA Regulations 2016.
W związku ze sprawą Plevin, klienci brytyjskich banków masowo składają skargi i odzyskują nienależnie pobrane przez banki opłaty.
Czego dotyczyła sprawa Plevin?
W 2014 roku sprawa Susan Plevin trafiła do Supreme Court, którą wygrała. W związku z uzyskanym kredytem zapłaciła ubezpieczenie w wysokości £1,630, a udzielający kredytu dodał do kwoty ubezpieczenia „tajemniczą” opłatę w wysokości £4,150. Po wygranej przez Plevin, zmieniono przepisy i ustalono zasady składania przez klientów banków skarg w celu odzyskania nienależnie pobranych środków. Ostateczny termin już się zbliża!
Czym jest ubezpieczenie spłaty kredytu?
Ubezpieczenie spłaty kredytu (payment protection insurance, PPI) jest zazwyczaj sprzedawane z produktami finansowymi wymagającymi dokonywania spłat, takimi jak pożyczka, karta kredytowa lub kredyt hipoteczny.
Czym jest PPI?
Celem PPI jest zabezpieczenie w pewnych warunkach spłat, w razie gdyby nie byli Państwo w stanie spłacić ich samodzielnie. Warunki te obejmują utratę pracy lub niezdolność do pracy z powodu wypadku, choroby, niepełnosprawności lub śmierci.
W Wielkiej Brytanii sprzedano aż 64 mln polis PPI, głównie pomiędzy 1990 a 2010 r.
Ujawniono jednak, że polisy PPI były często sprzedawane niezgodnie z prawem. Osobom, które wniosły skargi dotyczące sprzedaży PPI, przyznano ponad 27 mld GBP.
Teraz w następstwie sprawy sądowej znanej jako „Plevin” skargi wnosić można również w odniesieniu do prowizji pobranej przez dostawcę usług.
Jeśli sprzedano Państwu PPI, mogą Państwo samodzielnie wnieść skargę – za darmo – i odzyskać pieniądze wpłacone w ramach swojej polisy lub polis.
Produkty sprzedawane z PPI
Polisa PPI mogła zostać dołączona do produktu kredytowego, takiego jak:
pożyczka – w tym pożyczki osobiste i biznesowe
karta kredytowa
karta kredytowa sklepu – zazwyczaj karta należącego do większej sieci (dowiedz się więcej o kartach kredytowych sklepu poniżej)
kredyt hipoteczny
pożyczka pod zastaw mieszkania – oprócz kredytu hipotecznego
przekroczenie stanu konta
zakup ratalny samochodu lub inny towar kupiony na kredyt, taki jak sofa („finance agreement” lub „hire purchase”).
Domowe konto zakupowe (home shopping account) – w tym konto katalogowe (catalogue account)
Co można zrobić dalej?
Jeśli nabyli Państwo co najmniej jeden z powyższych produktów, ale nie są pewni, czy zostały objęte PPI, można podjąć pewne kroki, aby się tego dowiedzieć:
sprawdzanie dokumentów – wyszukiwanie warunków polisy PPI lub innych informacji
kontakt z bankiem lub innym dostawcą usług, aby dowiedzieć się, czy sprzedano Państwu PPI
W tym kontekście „dostawca usług” oznacza instytucję finansową, która sprzedała PPI. Jest to zazwyczaj ten sam bank lub dostawca usług, który udzielił pożyczki lub sprzedał produkt kredytowy (choć czasami instytucja finansowa, która sprzedała PPI, i dostawca usług są innymi podmiotami).
Czy mogę wnieść skargę dotyczącą więcej niż jednej polisy PPI?
Tak, można wnieść skargę na każdą ze sprzedanych Państwu polis PPI.
Aby wnieść skargę dotyczącą więcej niż jednej polisy PPI sprzedanej przez tą samą instytucję finansową, należy to jasno sprecyzować w treści skargi.
Jak wnieść skargę dotyczącą polisy PPI sprzedanej z kartą kredytową sklepu?
Aby wnieść skargę na polisę PPI sprzedaną wraz z kartą kredytową sklepu należy sprawdzić umowę karty kredytowej sklepu oraz inne stosowne dokumenty pod kątem nazwy instytucji finansowej, która wystawiła tę kartę.
Zazwyczaj szybszym rozwiązaniem od kontaktu ze sklepem jest bezpośredni kontakt z instytucją finansową.
Jeśli nie mają Państwo lub nie mogą znaleźć odpowiednich dokumentów, można również zwrócić się do danego sklepu, aby dowiedzieć się:
która instytucja finansowa wystawiła kartę
czy sklep może przekierować skargę do odpowiedniej instytucji finansowej
Po przeprowadzeniu tych czynności można zastosować się do instrukcji przedstawionych na następujących stronach.
Karta kredytowa sklepu działa podobnie do zwykłej karty kredytowej, ale można jej używać jedynie w danym sklepie, np. sklepie należącym do większej sieci lub w domu towarowym bądź w różnych sklepach należących do jednej grupy detalicznej.
FCA i PPI
Organ Nadzoru Finansowego (Financial Conduct Authority, FCA) reguluje działalność finansową podmiotów, takich jak banki, pożyczkodawcy i inni dostawcy usług finansowych w Wielkiej Brytanii.
Ujawniono, że polisy PPI były często sprzedawane niezgodnie z prawem.
Po sprawie sądowej znanej jako „Plevin” wprowadzono nowe zasady dotyczące sposobu pobierania prowizji przez bank lub innych dostawców usług z tytułu sprzedaży PPI.
Te nowe zasady oznaczają również, że:
skargi można składać również, w przypadku, gdy podczas sprzedaży PPI nie wystąpiły nieprawidłowości
skargi można składać również, w przypadku, gdy poprzednia skarga dotycząca nieprawidłowości, które miały miejsce podczas sprzedaży PPI, została odrzucona
Termin ostateczny na wnoszenie skarg dotyczących PPI
Wyznaczono ostateczny termin na wnoszenie skarg dotyczących sprzedaży PPI na 29 sierpnia 2019 r.
Muszą Państwo przekazać skargę swojemu dostawcy usług lub do Biura Rzecznika Finansowego (Financial Ombudsman Service) najpóźniej dnia 29 sierpnia 2019 r. (do godz. 23:59), gdyż w przeciwnym wypadku stracą Państwo prawo do rozpatrzenia skargi przez te podmioty.
Nie należy czekać do 29 sierpnia 2019 r. – warto zacząć działać wcześniej i sprawdzić, czy mieli Państwo polisę PPI, aby podjąć decyzję co do tego, czy wnieść skargę.
Termin 29 sierpnia 2019 r. to ostatnia szansa dla niektórych konsumentów na wniesienie skargi na nadużycia podczas sprzedaży polisy PPI, jednak w przypadku pozostałych konsumentów termin upłynie wcześniej niż 29 sierpnia 2019 r.
Zasadniczo czas na wniesienie skargi na nadużycia podczas sprzedaży polisy PPI upływa 3 lata po otrzymaniu od dostawcy usług pisma z ostrzeżeniem o upływającym terminie lub 3 lata po odrzuceniu roszczenia ubezpieczeniowego złożonego w ramach polisy PPI.
Będą Państwo musieli zdobyć dokument potwierdzający otrzymanie skargi przez dostawcę usług lub Biuro Rzecznika Finansowego. Sugerujemy dokonać tego przed upływem ostatecznego terminu.
Należy pamiętać, że skargi można składać następującą drogą:
pocztą – należy uwzględnić czas potrzebny na dotarcie skargi do dostawcy przed 29 sierpnia 2019 r.
telefonicznie – należy pamiętać, że linie telefoniczne zamykane są przed północą
przez Internet – należy złożyć skargę z odpowiednim wyprzedzeniem, aby uniknąć opóźnień spowodowanych zwiększeniem się liczby zgłoszeń tuż przed upływem ostatecznego terminu.
Czy lepiej wybrać nową polisę ubezpieczenia spłaty kredytu (payment protection policy) czy polisę ubezpieczenia dochodu (income protection policy)?
Obecnie rzadko sprzedaje się PPI, ale w niektórych przypadkach może być to odpowiednie rozwiązanie.
Istnieją również inne produkty stanowiące zabezpieczenie na wypadek utraty dochodów, takie jak produkty oferujące ubezpieczenie dochodu lub inne ubezpieczenia krótkoterminowe.
Przed nabyciem polisy należy dokładnie przeanalizować swoją sytuację oraz dokładnie przyjrzeć się zaletom oraz warunkom tej polisy.
Kilka tygodni temu pisałam o prawach osób zatrzymanych w Wielkiej Brytanii, ale w związku z powtarzającymi się pytaniami i dla porównania przedstawiam tym razem prawa osób zatrzymanych i aresztowanych w Polsce.
KIM JEST ZATRZYMANY?
Zatrzymanym jest osoba podejrzana o popełnienie przestępstwa wobec której zastosowano środek przymusu w postaci pozbawienia wolności.
Osoba zatrzymana ma prawo zwrócić się z prośbą o wyjaśnienie niejasności do funkcjonariusza Policji.
Do zatrzymania dochodzi, gdy
istnieje prawdopodobieństwo, że osoba ta popełniła przestępstwo oraz zachodzi obawa, że może uciec lub utrudniać postępowanie.
nie można ustalić jej tożsamości lub organy ścigania zamierzają przeprowadzić szczególny rodzaj postępowania.
JAK DŁUGO MOŻNA BYĆ ZATRZYMANYM PRZEZ POLICJĘ?
W Polsce można zostać zatrzymanym na maksymalnie 48 godzin. W tym czasie, policja musi wystąpić do sądu o tymczasowe aresztowania, a w innym wypadku dojść musi do zwolnienia.
Sąd ma maksymalnie 24 godziny na podjęcie decyzji o tymczasowym aresztowaniu. To oznacza, że każda osoba może zostać zatrzymana na maksymalnie 72 godziny, czyli 3 dni, chyba że dojdzie do wydania postanowienia o tymczasowym aresztowaniu.
PROTOKÓŁ Z ZATRZYMANIA
Zatrzymany powinien otrzymać protokół z zatrzymania, a w nim powinny znaleźć się takie informacje jak:
imię i nazwisko funkcjonariusza dokonującego zatrzymania,
dzień ze wskazaniem dokładnej godziny,
miejsce zatrzymania,
przyczynę zatrzymania,
określenie przestępstwa, o które zatrzymany jest podejrzewany.
JAKIE MA PRAWA ZATRZYMANY?
Prawo do bycia wysłuchanym: możesz opowiedzieć o tym, co się wydarzyło, ale możesz też odmówić składania wyjaśnień bez podawania jakiejkolwiek przyczyny.
Prawo do kontaktu z prawnikiem: masz prawo do niezwłocznego kontaktu z adwokatem lub radcą prawnym.
Prawo do zaskarżenia: masz prawo w ciągu 7 dni od zatrzymania złożyć zażalenie do sądu.
Prawo powiadomienia innych o zaistniałej sytuacji: możesz żądać, aby powiadomiono o tym: osobę najbliższą lub inną wskazaną, szkołę lub uczelnię, pracodawcę, dowódcę; powiadomienie odbywa się tylko na wniosek.
Prawo do uzyskania niezbędnej pomocy medycznej: należy o wszelkich dolegliwościach poinformować funkcjonariuszy.
JAKIE OBOWIĄZKI MA ZATRZYMANY?
Poddać się oględzinom ciała i badaniom niepołączonym z naruszeniem ciała.
Pozwolić pobrać odciski palców.
Pozwolić się sfotografować i okazać innym.
Pozwolić na pobranie wymazu ze śluzówki policzków.
A jeśli czynność przeprowadza pracownik służby zdrowia musi poddać się:
Badaniom psychologicznym i psychiatrycznym.
Badaniom połączonym z dokonaniem zabiegów na ciele.
CZYM JEST TYMCZASOWE ARESZTOWANIE?
Tymczasowe aresztowanie jest stosowane jako środek zapobiegawczy, który stanowi odizolowanie osoby od świata zewnętrznego na czas określony (3 miesiące) z możliwością dalszego przedłużenia tego okresu decyzją Sądu.
Przyczyną tymczasowego aresztowania jest to, że organy ścigania przyjmują wysokie prawdopodobieństwo, że doszło do popełnienia przestępstwa, a zastosowanie tymczasowego aresztowania jest konieczne dla zapewnienia prawidłowego przebiegu postępowania.
JAKIE PRAWA PRZYSŁUGUJĄ TYMCZASOWO ARESZTOWANYM?
Tymczasowo aresztowanym przysługuje:
Prawo odmowy wyjaśnień lub odmowy odpowiedzi na pytania.
Prawo do obrońcy z urzędu lub z wyboru.
Prawo zaskarżenia postanowienia o tymczasowym aresztowaniu.
Prawo do informacji: treści zarzutów, uzupełnienia i zmiany. zarzutów, kwalifikacji prawnej przestępstwa.
Prawo do powiadomienia innych o zaistniałej sytuacji.
Prawo do uzyskania pomocy medycznej.
W razie sprzeciwu wobec decyzji sądu o zastosowaniu tymczasowego aresztowania można złożyć zażalenie do sądu w terminie 7 dni. Sąd powinien rozpoznać to zażalenie najpóźniej przed upływem 7 dni od przekazania go Sądowi.
ZASTOSOWANIE INNYCH ŚRODKÓW ZAPOBIEGAWCZYCH (NP. KAUCJA LUB DOZÓR POLICJI)
Istnieje też możliwość starania się o zastosowanie innych środków zapobiegawczych tj. dozoru policji , poręczenia majątkowego, zakazu opuszczania kraju i inne. Sąd powinien rozstrzygnąć taki wniosek w terminie 3 dni, a kolejny taki wniosek można składać dopiero po upływie kolejnych 3 miesięcy.
Zarówno Polska, jak i Wielka Brytania przyjęły Europejską Konwencję Praw Człowieka, więc opisane w dzisiejszym wpisie postępowanie może dotyczyć obu państw. Skarga do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka stanowi często ostatnią deskę ratunku dla osób szukających sprawiedliwości, ale należy pamiętać, że nie jest to dodatkowa instancja dla rozpoznania sprawy. Skarżący muszą pamiętać, że ich skarga musi spełniać szereg warunków, aby mogła zostać przyjęta przez Trybunał do rozpoznania.
Według danych statystycznych w 2017 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał 20 wyroków przeciwko Polsce i dotyczyły one:
zakazu tortur oraz innego nieludzkiego i poniżającego traktowania (4 sprawy),
prawa do wolności i bezpieczeństwa osobistego (2 sprawy),
prawo do rzetelnego procesu (2 sprawy)
prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego (3 sprawy),
swobody wypowiedzi (3 sprawy),
prawa do skutecznego środka odwoławczego (1 sprawa).
Ogólnie o Trybunale (ETPCz) i skardze
Europejska Konwencja Praw Człowieka i Podstawowych Wolności jest jednym z wielu międzynarodowych instrumentów, który ma skutecznie służyć ochronie praw i wolności obywateli przed nadużyciami ze strony władzy państwowej. Posługuje się ona dwoma środkami służącymi ochronie tych praw:
skargą państwa
skargą (petycją) indywidualną
Europejska Konwencja Praw Człowieka chroni od naruszeń w sprawach indywidualnych dotyczących:
Prawa do środka odwoławczego w sprawach karnych
Odszkodowanie za niesłuszne skazanie
Zakaz ponownego sądzenia lub karania
Prawo do rzetelnego procesu sądowego
Zakaz karania bez podstawy prawnej
Jak działa Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu?
Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu jest właściwy do rozpoznawania wszystkich spraw dotyczących interpretacji i stosowania Konwencji oraz jej Protokołów dodatkowych. Skuteczność skargi indywidualnej zależy od tego, czy dane państwo uznało kompetencje organów Konwencji do rozpatrywania petycji indywidualnej. Rzeczypospolita Polska złożyła stosowną deklarację w tym zakresie i tym samym uznała prawo jednostek do występowania ze skargą indywidualną.
Konwencja zapewnia ochronę, nie tylko obywatelom państw – stron Konwencji, ale także wszystkim osobom znajdującym się pod jurysdykcją tych państw.
Dopuszczenie skargi indywidualnej (także państwowej) do merytorycznego rozstrzygnięcia zależy od spełnienia wielu warunków formalnych:
Skarga może być więc złożona wyłącznie przeciwko państwu;
w stosunku do Polski dopuszcza się jedynie skargi dotyczące czynów, decyzji i faktów, które nastąpiły po 30 kwietnia 1993 r. Skarga nie może więc obejmować zdarzeń wcześniejszych,
ze skargą można wystąpić po wykorzystaniu wszystkich dostępnych w kraju środków odwoławczych. W sprawach sądowych należy odwołać się do sądu drugiej instancji. Powinno się w zasadzie podjąć również próbę wniesienia kasacji. W sprawach administracyjnych należy odwołać się do organu administracyjnego drugiej instancji, a następnie wnieść skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego. W niektórych przypadkach koniecznym może okazać się złażenie skargi do Trybunału Konstytucyjnego. Nie są natomiast wymagane starania o wznowienie postępowania. Zarzuty podniesione w odwołaniu muszą być takie same jak w skardze skierowanej do Trybunatu Europejskiego;
skargę należy wnieść nie później niż przed upływem 6 miesięcy od wydania ostatecznego prawomocnego orzeczenia w sprawie przez sąd lub inny organ (nie będą uwzględniane daty wydania ewentualnych innych decyzji). Przekroczenie terminu powoduje odrzucenie skargi;
ze skargą może wystąpić jedynie osoba pokrzywdzona. Nie są przyjmowane skargi złożone w interesie osoby trzeciej;
skarga nic może być anonimowa;
skarga nie może być identyczna co do meritum ze sprawą rozpatrzoną już wcześniej w Strasburgu lub skargą stanowiącą przedmiot rozstrzygnięcia przez inny międzynarodowy organ;
skarga nie może być rażąco wadliwie uzasadniona;
podstawą jej odrzucenia może stać się również nadużycie prawa do skargi.
Adreskorespondencyjny Trybunału
Skargę można sporządzić w języku polskim i należy ją kierować bezpośrednio do Trybunału, na adres jego kancelarii w Strasburgu:
The Registrar
European Court of Human Rights
COUNCIL OF EUROPE, F -67075 STRASBOURG CEDEX, France
Do czasu podjęcia decyzji o dopuszczalności skargi, wnoszący skargę może posługiwać się swoim własnym językiem lub językiem innego państwa-strony Konwencji, które uznało system skarg indywidualnych. Tak więc skarga wniesiona przeciwko państwu polskiemu może być zredagowana w języku polskim. Jednak w dalszym toku postępowania korespondencja będzie przekazywana skarżącemu w którymś z dwóch oficjalnych języków Trybunału, tj. angielskim lub francuskim zgodnie z oświadczeniem skarżącego dotyczącym wyboru języka.
Skarga indywidualna i jej forma
Skarga musi być złożona na piśmie i opatrzona podpisem skarżącego lub jego pełnomocnika. Osoby reprezentujące osobę fizyczną, organizację lub grupę osób zobowiązane są do przedłożenia pełnomocnictwa adwokackiego lub pisemnego upoważnienia. Jakkolwiek nie istnieje żaden formalny obowiązek tego rodzaju, to w interesie skarżącego leży by skarga została napisana przez prawnika, którego pomoc jest z reguły niezbędna w kolejnych etapach postępowania. Nie istnieje co prawda przymus adwokacki, jednak w praktyce rzadko się zdarza by skarżący występował bez adwokata lub innej osoby o kwalifikacjach prawniczych w postępowaniu przed organami Trybunału.
Należy odnotować, iż w późniejszym stadium postępowania przed Trybunałem, brak odpowiednich środków finansowych na pokrycie całości lub części wchodzących w grę kosztów pomocy prawnej może stanowić w danym przypadku podstawę do ubiegania się skarżącego o przyznanie takiej pomocy, pod warunkiem, że jest ona niezbędna dla właściwego prowadzenia sprawy. Sytuacja majątkowa wnoszącego skargę zostanie oceniona na podstawie specjalnej deklaracji poświadczonej przez właściwe organa krajowe. Jednakże pomoc taka nie może być przyznana w momencie składania skargi. Decyzja o przyznaniu pomocy prawnej może zostać uchylona w przypadku gdy ustaną okoliczności, które warunkowały jej przyznanie
Skarga złożona do Trybunału powinna zawierać:
dane personalne skarżącego (imię i nazwisko, datę urodzenia, obywatelstwo, płeć, zajęcie i adres), dane przedstawiciela jeśli występuje, nazwę państwa, przeciwko któremu jest skierowana;
przedmiot skargi (zwięzłe i jasne przedstawienie stanu faktycznego);
wskazanie prawa lub praw zawartych w Konwencji lub Protokołach dodatkowych do niej, których naruszenie zarzuca wnoszący skargę oraz przedstawienie argumentów na poparcie tych zarzutów;
informację o spełnieniu warunków dopuszczalności skargi (a zwłaszcza wykorzystania krajowych środków prawnych oraz zachowania terminu sześciu miesięcy od podjęcia ostatecznej decyzji w sprawie);
oświadczenie dotyczące celu skargi (należy krótko stwierdzić co wnoszący skargę zamierza osiągnąć, wskazać ewentualne zadośćuczynienie, którego chce zażądać);
listę oficjalnych decyzji, które zapadły w sprawie (z podaniem sądów lub innych organów rozstrzygających sprawę oraz dat każdego rozstrzygnięcia), a także krótką informację o treści każdej z nich;
informację, czy zarzuty sformułowane w skardze były przedłożone innym organom międzynarodowym w celu dochodzenia lub rozstrzygnięcia;
wskazanie jednego z dwóch oficjalnych języków Rady Europy – angielskiego lub francuskiego – w którym skarżący chce otrzymać decyzję lub orzeczenie;
podpis skarżącego.
Do skargi należy dołączyć kopie wszystkich decyzji i wyroków, które zapadły w sprawie oraz innych dokumentów, które mogą być przydatne w charakterze dowodów. Trybunał nie będzie zwracał tych dokumentów, tak więc w interesie skarżącego leży przedłożenie kopii zamiast oryginałów.
Niespełnienie wymagań dotyczących treści skargi może spowodować odmowę jej zarejestrowania i rozpatrzenia przez Trybunał.
Trybunał udzieli skarżącemu odpowiedzi na wniesioną skargę, przy czym może zwrócić się o dodatkowe informacje, dokumenty lub wyjaśnienia związane ze skargą. Skarżący zostanie poinformowany przez Trybunał w razie stwierdzenia oczywistych przeszkód nie pozwalających na przyjęcie skargi do rozpoznania.
W początkowej fazie całe postępowanie toczy się pisemnie, nie ma więc w ogóle potrzeby osobistego stawiania się w Strasburgu.
Kiedy Trybunał uzna, że istotnie doszło do naruszenia praw określonych w Konwencji, może przyznać od państwa – słuszne zadośćuczynienie i ewentualnie zwrot wydatków poniesionych przez skarżącego na wniesienie sprawy. Nie unieważnia jednak krajowych decyzji, nie uchyla krajowych przepisów prawnych, nie rozstrzyga praw ponownie, ani nie podejmuje interwencji w sprawach skarżących bezpośrednio w organie władzy.
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka stwierdza, że, „Nie wolno nikogo czynić niewolnikiem ani nakładać na nikogo służebności; niewolnictwo i handel niewolnikami są zakazane we wszystkich swych postaciach.”
Wśród form handlu ludźmi wymienia się:
handel tanią siłą roboczą – ofiary nie dostają wynagrodzenia lub otrzymują niższe niż inni lub poniżej ustalonych przepisami limitów w danym kraju, a ich pobyt w tym kraju często jest nielegalny;
handel dziećmi w celu wykorzystania dzieci jako tania siła robocza albo w celach seksualnych;
nielegalne adopcje
handel kobietami – wyjazd w celu podjęcia pracy, a w rzeczywistości kobiety są zmuszane do prostytucji;
handel narządami – sprzedaż narządów potrzebnych do przeszczepów.
Handel ludźmi a prawo
Zgodnie z obowiązującą od 2015 roku w Wielkiej Brytanii Modern Slavery Act za tego rodzaju przestępstwo grozi kara dożywotniego pozbawienia wolności, a w Polsce taki czyn zagrożony jest karą od 3 do 5 lat pozbawienia wolności.
Art. 189a§ 1. Kto dopuszcza się handlu ludźmi, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.
§ 2. Kto czyni przygotowania do popełnienia przestępstwa określonego w § 1, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
W zależności od okoliczności sprawy, określony czyn może odpowiadać jeszcze innym kwalifikacjom prawnym, które przewidują inne zagrożenie karą.
Co może zrobić ofiara lub świadek handlu ludźmi?
Zarówno w Polsce, jak i w Wielkiej Brytanii pomoc można uzyskać szybko.
W Polsce w celu uzyskania wsparcia należy kontaktować się z numerem telefonu zaufania dla ofiar i świadków handlu ludźmi: 22 628 99 99
W Wielkiej Brytanii numer Infolinii to 0800 0121 700
Pierwszym i najważniejszym krokiem, jaki powinna podjąć osoba, będąca ofiarą handlu ludźmi jest zgłoszenie się na policję, do straży granicznej lub bezpośrednio do organizacji pozarządowej udzielającej pomocy ofiarom handlu ludźmi (w Polsce np. Fundacja La Strada, https://www.strada.org.pl).
Zgłoszenie się do odpowiedniej instytucji pozwoli na podjęcie odpowiednich działań skierowanych na zapewnienie bezpieczeństwa, wsparcia i schronienia. Kontakt z policją lub z przedstawicielami straży granicznej pozwoli na udzielenie ofierze pomocy zgodnie z zasadami „Programu wsparcia i ochrony ofiary/świadka handlu ludźmi”.
Ofiary handlu ludźmi mają możliwość skorzystać z pomocy Krajowego Centrum Interwencyjno-Konsultacyjnego prowadzonego przez organizacje pozarządowe.
W Wielkiej Brytanii ofiara handlu ludźmi może uzyskać wszechstronną pomoc, w tym prawną i psychologiczną, a w szczególności:
pomoc w znalezieniu miejsca zamieszkania;
pomoc w uzyskaniu pomocy medycznej;
pomoc psychologa i tłumacza;
pomoc prawną.
Warto pamiętać, że jedno zgłoszenie może uratować wielu ludzi.
Brytyjski parlament składa się Izby Gmin i Izby Lordów, a na jego czele stoi monarcha.
Izba Gmin
Izba Gmin (ang. House of Commons) to niższa izba brytyjskiego parlamentu. W jej skład wchodzi 650 deputowanych (MPs, czyli Members of Parliament), którzy wybierani są w wyborach powszechnych.
Wyborydo Izby Gmin
Kadencja Izby Gmin trwa 5 lat i wybory odbywają się w pierwszy czwartek maja. Wielka Brytania podzielona jest na okręgi jednomandatowe.
Ostatnie wybory do Izby Gmin odbyły się 8 czerwca 2017 roku.
Obecnie większość parlamentarną w Izbie Gmin posiada Partia Konserwatywna (317), następnie Partia Pracy (262), Szkocka Partia Narodowa (35), Liberalni Demokraci (12), Demokratyczna Partia Unionistyczna (10).
Prawo głosu
Prawo do głosowania mają obywatele Wielkiej Brytanii, którzy ukończyli 18 lat, stale mieszkają na terenie Wielkiej Brytanii i nie zostali skazani wyrokiem sądowym. Prawo głosu przysługuje Irlandczykom, o ile mieszkają na terenie Zjednoczonego Królestwa. Prawo głosu posiada również monarcha brytyjski, czyli aktualnie Królowa Elżbieta.
Sala zielona w Pałacu Westministerskim
„Miejscem posiedzeń parlamentu jest Pałac Westminsterski w Londynie. Izba Gmin dekorowana jest na zielono i jej wystrój jest raczej skromny w porównaniu do Izby Lordów. Składają się nań dwa rzędy ław przedzielonych pośrodku przejściem. Ze względów historycznych, przejście to ma zawsze szerokość „dwóch i pół długości miecza”. Spiker zajmuje miejsce na końcu sali, członkowie rządu po jego prawej stronie, a opozycja – po lewej. Co ciekawe, nie wszyscy członkowie Izby mieszczą się w niej, gdyż ma ona siedzenia tylko dla 437 parlamentarzystów, podczas gdy wszystkich jest 650”.
Porównując Izbę Gmin do Polski, to jest ona odpowiednikiem polskiego Sejmu, a funkcję Marszałka Sejmu w przypadku Izby Gmin pełni Speaker, który przed objęciem funkcji musi zrzec się przynależności do partii (wymóg bezpartyjności).
Rząd
Rząd i Premier powoływani są przez monarchę. W brytyjskim parlamencie funkcjonuje też stanowisko Lidera Opozycji, który otrzymuje uposażenie państwowe (1/2 uposażenia premiera).
Izba Lordów
Izba Lordów (ang. House of Lords) to wyższa izba parlamentu. Izba Lordów spotyka się również w Pałacu Westministerskim, w sali czerwonej. Obecnie liczy 800 członków. Nie odbywają się powszechne wybory do Izby Lordów.
Wśród członków Izby Lordów wyróżnia się:
Lordów duchownych – obecnie jest ich 26
Lordów dziedzicznych – (92) z tytułami szlacheckimi, w tym lord wielki szambelan i lord marszałek. Wcześniej było ich ponad 700.
Lordów dożywotnich– (618) osoby powołane przez monarchę na wniosek premiera, osoby zasłużone dla Wielkiej Brytanii, byli premierzy i speakerzy.
Izba Lordów ma ograniczone możliwości ustawodawcze. Posiada prawo opiniowania ustaw, zgłaszania projektów i wstrzymania prac nad ustawami na okres do 1 roku.
W dniu dzisiejszym tj. 15 stycznia 2019 roku czeka nas głosowanie w brytyjskiej Izbie Gmin ws. Brexitu. Bardzo prawdopodobne, że nie dojdzie do przyjęcia porozumienia i Wielka Brytania stanie przed wyzaniem w postaci scenariusza „no deal”, czyli wyjścia z UE bez porozumienia.
Co ustalenia ws. Brexitu oznaczają dla Polaków mieszkających w Wielkiej Brytanii?
Przy aktualnych założeniach dot. Brexitu, sytuacja Polaków, którzy już teraz mieszkają, pracują lub uczą się w Wielkiej Brytanii niewiele się zmieni. Ale po formalnym wyjściu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, Polacy oraz inni obcokrajowcy z UE przyjeżdżający na Wyspy będą traktowani jak teraz obywatele państw spoza UE.
Jak wszyscy wiemy w Unii Europejskiej obowiązują 4 swobody przepływu osób, kapitału, towarów i usług. Od 2004 roku od wstąpienia do UE Polacy mogli cieszyć się tymi swobodami. Po Brexicie te zasady zostaną zniesione. Wrócą kontrole na granicach UK-UE, a do wyjazdu trzeba będzie się przygotować pod względem formalnym. Prawdopodobnie nie dojdzie do ustaleń w zakresie konieczności uzyskiwania wiz.
Czym jest „EU Settlement Scheme”?
Procedura Settlement Scheme jest specjalną procedurą, która będzie umożliwiać rejestrację obywateli UE mieszkających w Wielkiej Brytanii, którzy nie są brytyjskimi obywatelami. Pilotażowo została już przeprowadzona od 1 listopada do 21 grudnia 2018 roku.
Rejestracja będzie prosta i dostępna również na urządzeniach mobilnych w formie aplikacji. Aplikacja w systemie Settlment Scheme ruszy 30 marca 2019 roku i zakończy przyjmowanie wniosków 30 czerwca 2021 roku.
Procedura dostępna będzie dla dwóch kategorii osób:
Obcokrajowcy z UE, którzy przebywają w Wielkiej Brytanii co najmniej 5 lat i ta procedura umożliwi im uzyskanie statusu „settled status”, czyli stałego rezydenta;
Obcokrajowcy z UE, którzy mieszkają w Wielkiej Brytanii krócej niż 5 lat i w ramach tej procedury uzyskają status „pre-settled status”, czyli tymczasowego rezydenta;
Jak przebiegać będzie procedura „EU Settlement Scheme”?
Należy wykonać ją w 3 krokach:
Przedłożenie dowodu potwierdzającego tożsamość i narodowość np. paszport;
Przedłożenie potwierdzenia zamieszkiwania na Wyspach np. wyciąg z rachunku bankowego;
Potwierdzić niekaralność;
Pomimo krytyki, przewidziano opłatę za każdy wniosek, która wyniesie 65 funtów dla osób dorosłych i 32,50 funtów dla dzieci w wieku poniżej 16 lat.
Inne zasady będą dotyczyły tzw. przyszłych członków rodzin oraz przyszłych partnerów i małżonków brytyjskich zarejestrowanych już rezydentów.
Nad procedurą Settlement Scheme nadzór sprawować będzie urząd Independent Monitoring Authority (IMA).
Wielka Brytania nie będzie tolerować karanych obcokrajowców i ci nie będą mogli ubiegać się o status osoby osiedlonej. Co więcej będzie im grozić deportacja.
Co się nie zmieni do Brexitu?
Do czasu Brexitu (tj. 31 grudnia 2020 roku) w Wielkiej Brytanii nie zmieni się:
bezpłatna i powszechna służba zdrowia,
prawa osób uczących się,
prawa osób pracujących i prowadzących działalność gospodarczą,
prawa do zasiłków, ale tymczasowi rezydenci będą musieli spełnić dodatkowe formalności.
W dniu 31 grudnia 2020 roku Wielka Brytania zakończy proces wychodzenia z Unii Europejskiej, co spowoduje, że od 1 stycznia 2021 roku na terenie Wielkiej Brytanii nie będzie już obowiązywało prawo unijne.
Dyskryminacja stanowi niczym nieuzasadnione, gorsze traktowanie ze względu na:
płeć, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, religię, wyznanie, światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną.
Dyskryminacja może być również pozytywna np. w przypadku miejsc parkingowych dla osób niepełnosprawnych.
Ochrona przed dyskryminacją przysługuje na podstawie przepisów Konstytucji RP, umów międzynarodowych i innych ustaw, w tym kodeksu cywilnego oraz kodeksu pracy.
Postępowanie sądowe w sprawach o dyskryminację w Polsce
Ofiara zachowania dyskryminującego może podjąć odpowiednie działania celem:
ścigania sprawcy dyskryminacji w drodze postępowania karnego;
dochodzenia stosownego odszkodowania na drodze postępowania cywilnego w oparciu o przepisy ustaw np. kodeksu cywilnego lub kodeksu pracy.
UWAGA!!! Osoby, które doświadczyły dyskryminacji mogą uzyskać specjalistyczną pomoc psychologiczną i prawną (w tym bezpłatną) od różnych organizacji pozarządowych, które walczą z dyskryminacją np. od Polskiego Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego, Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka czy Kampanii Przeciw Homofobii.
Dyskryminacja w Wielkiej Brytanii
Według statystyk brytyjskiego Trybunału Pracy z lat 2016-2017, w sprawach o dyskryminację ze względu na:
płeć zasądzono przeciętne odszkodowanie w wysokości 19 tys. funtów;
niepełnosprawność zasądzono przeciętne odszkodowanie w wysokości prawie 32 tys. funtów;
wyznanie zasądzono przeciętne odszkodowanie w wysokości 20 tys. funtów;
wiek zasądzono przeciętne odszkodowanie w wysokości 35 tys. funtów.
orientację seksualną przeciętne odszkodowanie w wysokości 20 tys. funtów.
Angielskie prawo dla Polaków 