Niestety wiele spraw o mobbing i dyskryminację kończy się niepowodzeniem przed polskimi sądami, a to głównie ze względu na nieprawidłowe określenie charakteru sprawy i błędny wybór drogi postępowania. Dlatego warto zapamiętać, że:
- Dyskryminacja stanowi niczym nieuzasadnione, gorsze traktowanie ze względu na określone w ustawie „cechy prawnie chronione”, a ciężar dowodu w tego rodzaju sprawach spoczywa na pracodawcy (typ kwalifikowany nierównego traktowania);
- Nierówne trakowanie w zatrudnieniu stanowi zróżnicowanie sytuacji pracowników przy uwzględnieniu niedozwolonego kryterium, kategoria szersza od dyskryminacji;
- Mobbing stanowi uporczywe i długotrwałe niesprawiedliwe traktowanie bez powiązania z „cechami prawnie chronionymi”, a ofiara mobbingu musi udowodnić, że do niego doszło;
Jako dyskryminację określa się również:
1) działanie polegające na zachęcaniu innej osoby do naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu lub nakazaniu jej naruszenia tej zasady;
2) niepożądane zachowanie, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności pracownika i stworzenie wobec niego zastraszającej, wrogiej, poniżającej, upokarzającej lub uwłaczającej atmosfery (molestowanie).
Zachowaniem dyskryminującym w zatrudnieniu jest w szczególności art. 18 (3b) Kodeksu pracy:
- odmowa nawiązania lub rozwiązanie stosunku pracy,
- niekorzystne ukształtowanie wynagrodzenia za pracę lub innych warunków zatrudnienia albo pominięcie przy awansowaniu lub przyznawaniu innych świadczeń związanych z pracą,
- pominięcie przy typowaniu do udziału w szkoleniach podnoszących kwalifikacje zawodowe.
Jak się bronić przed dyskryminacją w pracy w Polsce?
W razie dyskryminacji można skorzystać z:
- postępowania mediacyjnego w celu polubownego zakończenia sporu z pracodawcą,
- pomocy Państwowej Inspekcji Pracy,
- ostatecznie skierować sprawę na drogę postępowania sądowego po prawidłowym określeniu charakteru sprawy oraz żądań.
Dyskryminacja w pracy w Wielkiej Brytanii
W Wielkiej Brytanii prawo chroni przed dyskryminacją w pracy, w szczególności w zakresie:
- zwolnienia;
- warunków zatrudnienia;
- wypłaty wynagrodzenia i dodatków do wynagrodzenia;
- możliwości awansu i przeniesienia;
- szkolenia;
- rekrutacji;
- wymiaru czasu pracy.
Niektóre formy dyskryminacji są dozwolone tylko wtedy, gdy są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania przedsiębiorstwa pracodawcy np.:
- szkoła rzymskokatolicka ograniczająca wnioski o przyjęcie uczniów tylko do katolików;
- zatrudnianie wyłącznie kobiet w ośrodku zdrowia dla muzułmańskich kobiet;
Niepełnosprawność
Zatrudnionej osobie niepełnosprawnej przysługują te same prawa, co innym pracownikom. Pracodawcy powinni również wprowadzić „rozsądne udogodnienia”, aby pomóc niepełnosprawnym pracownikom oraz kandydatom do prac, w tym:
- formularze aplikacyjne, na przykład formularze w formacie brajlowskim lub audio;
- testy umiejętności, na przykład dając dodatkowy czas na ukończenie testów;
- zwolnienia lub zmiany wymiaru czasu pracy;
- dyscyplina i pretensje;
- ustalenia dotyczące rozmów, takie jak zapewnienie dostępu dla wózków inwalidzkich, wsparcie dla komunikatorów;
- upewnienie się, że miejsce pracy ma odpowiednie zaplecze i sprzęt dla pracowników niepełnosprawnych lub osoby, którym zaproponowano pracę;
- możliwości awansu, transferu i szkolenia;
- warunki zatrudnienia, w tym płacy;
- świadczenia związane z pracą, takie jak dostęp do obiektów rekreacyjnych lub gastronomicznych.
Co można zrobić w przypadku dyskryminacji?
Jeśli jesteś dyskryminowany w pracy, to powinienieś wiedzieć, że istnieją przewidziane przez prawo sposoby radzenia sobie z tym problemem.
Pracodawcy muszą przestrzegać przepisów dotyczących zapobiegania dyskryminacji w miejscu pracy.
Inne rodzaje niesprawiedliwego traktowania w zakresie stosunku pracy
Ochrona przysługuje również przed niesprawiedliwym traktowaniem z powodu:
- członkostwo w związkach zawodowych lub wobec osób niebędących członkami takich związków „union trade”;
- zatrudnienia na czas określony lub w niepełnym wymiarze godzin.
- warunki zatrudnienia, w tym płacy;
Co możesz zrobić w razie dyskryminacji w miejscu pracy?
Jeśli uważasz, że zostałeś niesprawiedliwie potraktowany , (dyskryminowany) możesz:
- złożyć skargę bezpośrednio do osoby, która dopuściła się dyskryminacji lub organizacji, którą ta osoba reprezentuje;
- skorzystać z pomocy osoby uprawnionej do przeprowadzania postępowania polubownego np. mediatora;
- złożyć wniosek do sądu lub trybunału odnośnie naruszenia prawa;
Możesz również skontaktować się z Equality Advisory Support Service,aby uzyskać pomoc i poradę.
Obrona przed dyskryminacją w pracy
Pracownicy powinni najpierw porozmawiać z pracodawcą, aby podjąć próbę nieformalnego rozwiązania problem.
Jeśli pracownik nie dojdzie do porozumienia z pracodawcą, powinien zwrócić się do ACAS, Citizens Advice lub przedstawiciela związku zawodowego (o ile jest jego członkiem) celem uzyskania pomocy w rozwiązaniu sporu.
W sądzie pracy pracownik może ubiegać się o odszkodowanie za dyskryminację.
W sprawach o dyskryminację możliwe jest uzyskanie bezpłatnej pomocy prawnej, ale należy sprawdzić, czy w danej sytuacji zostały spełnione określone warunki.
Stan na dzień: 11 stycznia 2019 roku
Angielskie prawo dla Polaków 