W dniu dzisiejszym tj. 15 stycznia 2019 roku czeka nas głosowanie w brytyjskiej Izbie Gmin ws. Brexitu. Bardzo prawdopodobne, że nie dojdzie do przyjęcia porozumienia i Wielka Brytania stanie przed wyzaniem w postaci scenariusza „no deal”, czyli wyjścia z UE bez porozumienia.
Co ustalenia ws. Brexitu oznaczają dla Polaków mieszkających w Wielkiej Brytanii?
Przy aktualnych założeniach dot. Brexitu, sytuacja Polaków, którzy już teraz mieszkają, pracują lub uczą się w Wielkiej Brytanii niewiele się zmieni. Ale po formalnym wyjściu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, Polacy oraz inni obcokrajowcy z UE przyjeżdżający na Wyspy będą traktowani jak teraz obywatele państw spoza UE.
Jak wszyscy wiemy w Unii Europejskiej obowiązują 4 swobody przepływu osób, kapitału, towarów i usług. Od 2004 roku od wstąpienia do UE Polacy mogli cieszyć się tymi swobodami. Po Brexicie te zasady zostaną zniesione. Wrócą kontrole na granicach UK-UE, a do wyjazdu trzeba będzie się przygotować pod względem formalnym. Prawdopodobnie nie dojdzie do ustaleń w zakresie konieczności uzyskiwania wiz.
Czym jest „EU Settlement Scheme”?
Procedura Settlement Scheme jest specjalną procedurą, która będzie umożliwiać rejestrację obywateli UE mieszkających w Wielkiej Brytanii, którzy nie są brytyjskimi obywatelami. Pilotażowo została już przeprowadzona od 1 listopada do 21 grudnia 2018 roku.
Rejestracja będzie prosta i dostępna również na urządzeniach mobilnych w formie aplikacji. Aplikacja w systemie Settlment Scheme ruszy 30 marca 2019 roku i zakończy przyjmowanie wniosków 30 czerwca 2021 roku.
Procedura dostępna będzie dla dwóch kategorii osób:
- Obcokrajowcy z UE, którzy przebywają w Wielkiej Brytanii co najmniej 5 lat i ta procedura umożliwi im uzyskanie statusu „settled status”, czyli stałego rezydenta;
- Obcokrajowcy z UE, którzy mieszkają w Wielkiej Brytanii krócej niż 5 lat i w ramach tej procedury uzyskają status „pre-settled status”, czyli tymczasowego rezydenta;
Jak przebiegać będzie procedura „EU Settlement Scheme”?
Należy wykonać ją w 3 krokach:
- Przedłożenie dowodu potwierdzającego tożsamość i narodowość np. paszport;
- Przedłożenie potwierdzenia zamieszkiwania na Wyspach np. wyciąg z rachunku bankowego;
- Potwierdzić niekaralność;
Pomimo krytyki, przewidziano opłatę za każdy wniosek, która wyniesie 65 funtów dla osób dorosłych i 32,50 funtów dla dzieci w wieku poniżej 16 lat.
Inne zasady będą dotyczyły tzw. przyszłych członków rodzin oraz przyszłych partnerów i małżonków brytyjskich zarejestrowanych już rezydentów.
Nad procedurą Settlement Scheme nadzór sprawować będzie urząd Independent Monitoring Authority (IMA).
Brexit i karalność
Wielka Brytania nie będzie tolerować karanych obcokrajowców i ci nie będą mogli ubiegać się o status osoby osiedlonej. Co więcej będzie im grozić deportacja.
Co się nie zmieni do Brexitu?
Do czasu Brexitu (tj. 31 grudnia 2020 roku) w Wielkiej Brytanii nie zmieni się:
- bezpłatna i powszechna służba zdrowia,
- prawa osób uczących się,
- prawa osób pracujących i prowadzących działalność gospodarczą,
- prawa do zasiłków, ale tymczasowi rezydenci będą musieli spełnić dodatkowe formalności.
W dniu 31 grudnia 2020 roku Wielka Brytania zakończy proces wychodzenia z Unii Europejskiej, co spowoduje, że od 1 stycznia 2021 roku na terenie Wielkiej Brytanii nie będzie już obowiązywało prawo unijne.
Stan na dzień: 15 stycznia 2019 roku
Angielskie prawo dla Polaków 
Dla mnie konkretne dane